Standard 14 – Strefy, które rozwijają.
Dobrze zaprojektowana przestrzeń opieki nad najmłodszymi to coś więcej niż ładna sala. To środowisko, które wspiera rozwój, samodzielność i poczucie bezpieczeństwa dziecka – oraz ułatwia pracę personelu. Poniżej przedstawiamy kluczowe wymagania Standardu 14: Obszar pracy personelu oraz praktyczne wskazówki wdrożeniowe dla żłobków i klubów dziecięcych.
Przestrzeń podzielona na strefy aktywności
W sali należy wydzielić co najmniej trzy spośród poniższych stref zainteresowań (rekomendujemy więcej, jeśli metraż na to pozwala):
- strefa wspólnego czytania,
- strefa zabaw konstrukcyjnych,
- strefa zabaw ruchowych,
- strefa zabaw plastycznych,
- strefa zabaw z wodą i piaskiem,
- strefa zabaw tematycznych,
- strefa zabaw muzycznych.
Zasady organizacji przestrzeni:
- Dzieci muszą móc swobodnie się przemieszczać między strefami.
- Strefy warto oddzielać niskimi meblami (ok. 80–100 cm), aby zapewnić widoczność i nadzór.
- Unikamy „przyklejania” stref do ścian – wyraźnie dzielimy salę na części.
- Wyposażenie rotujemy co 1–2 tygodnie: dzieci powtarzają ulubione aktywności, ale się nimi nie nudzą.
Autonomia i samodzielność dziecka
Przestrzeń powinna zachęcać do samodzielnego wyboru aktywności i dbania o swoje rzeczy:
- Pojemniki z materiałami i zabawkami oznakowane w sposób zrozumiały (piktogramy, zdjęcia, kolory, krótkie podpisy).
- Materiały na wysokości dostępnej dla dzieci, by mogły po nie sięgać bez proszenia.
- Indywidualne miejsce dla każdego dziecka (szafka, wieszak, koszyk) – wyraźnie oznaczone.
Warto pamiętać:
- Zasada dostępności dotyczy też przestrzeni wystawowych: prace dzieci, zdjęcia i ekspozycje umieszczajmy na wysokości ich wzroku – to wspiera sprawczość i dumę z osiągnięć.
- Własna przestrzeń dziecka ma znaczenie organizacyjne, higieniczne i rozwojowe (tożsamość, poczucie własności).
Stały dostęp do wody
- Woda do picia musi być dostępna w każdym momencie dnia i stanowić podstawowy napój.
Sprawdza się praktyczny sposób dystrybucji (np. indywidualne bidony, dzbanki z kubeczkami). - Samodzielne sięganie po wodę wzmacnia sprawstwo i uczy zaspokajania podstawowych potrzeb.
Bez „szumu w tle” – muzyka tylko intencjonalnie
- W salach nie używamy muzyki ani radia jako stałego tła.
- Nadmiar bodźców dźwiękowych obciąża małe dzieci i podnosi ogólny poziom hałasu.
- Słuchanie muzyki planujemy celowo – z uważnością i adekwatnie do aktywności.
Naturalne materiały i przedmioty codziennego użytku
- W sali i na zewnątrz powinny być dostępne materiały naturalne oraz autentyczne przedmioty do manipulacji.
- To wybór estetyczny, ekologiczny i zdrowotny, a przy tym silnie stymulujący kreatywność.
Przykłady: drewniane klocki i krążki, szyszki, kasztany, kartonowe pudła i tuby, puszki z wieczkami, różne pojemniki.
Bezpieczeństwo przede wszystkim: przedmioty dobieramy tak, by nie stwarzały ryzyka (skaleczenia, połknięcia małych części itd.).
Jak wdrożyć Standard 14 w praktyce – mini-checklista
- Zmapuj salę i wyznacz min. 3 strefy (zaznacz je meblami 80–100 cm, zaplanuj ciągi komunikacyjne).
- Oznacz pojemniki (piktogram + podpis) i ustaw je na poziomie dzieci.
Zorganizuj przestrzeń osobistą: imię + symbol dziecka na szafce/wieszaku.
Zapewnij wodę w stałym dostępie (zestaw bidonów/kubków, jasne zasady uzupełniania). - Wyłącz „muzykę w tle” – zaplanuj krótkie, intencjonalne sesje muzyczne.
Uzupełnij materiały naturalne i pudełka – opracuj listę rotacji co 1–2 tygodnie. - Zawieś prace dzieci na ich wysokości – dodaj pas ekspozycyjny w sali i przy wejściu.
Dla kogo jest ten standard?
- Dla personelu – porządkuje organizację pracy i nadzór.
- Dla dzieci – buduje samodzielność, poczucie bezpieczeństwa i radość z odkrywania.
- Dla rodziców – daje przejrzystość i zaufanie do jakości opieki.
Szczegółowe informacje na temat tego standardu znajdziesz tutaj 👇